Als lid van een groep heb je een verantwoordelijkheid voor jezelf en voor de andere leden van de groep. Het is essentieel om de mogelijke risico’s die zich bij elke activiteit tijdens de reis voordoen te beoordelen, waar de groepsleden mogelijk letsel op zouden kunnen lopen en hoe hoog het risiconiveau is.

Dit is het vijfde deel in een reeks van acht delen, waarbij ik je mee wil nemen in het plannings- en voorbereidingsproces voor een goede reis of wandeltocht. En zo hoop ik dat het jou ook zal helpen in de planning en voorbereiding van jouw reis of wandeltocht. Lees bij dit artikel ook het woordje reis ook als wandeltocht.

Waarom risico beoordelen?

Risicobeoordeling is het inschatten van een activiteit om te bepalen wat er fout zou kunnen gaan, wie eventueel letsel op zou kunnen lopen en wat er gedaan kan worden om de vastgestelde problemen in de gaten te kunnen houden. Ongelukken kunnen gebeuren, maar een efficiënte risicobeoordeling vermindert de kans op een ongeval en maakt het mogelijk om lessen te trekken uit de bijna ongevallen en werkelijke incidenten.

Risico’s inschatten

Stap in gedachte terug van de activiteit en bekijk het vanuit een andere hoek, met een frisse blik. Concentreer je op die aspecten die kunnen leiden tot ernstig letsel. Vraag mensen die niet bekend zijn met de activiteit, wat zij ervan vinden, misschien dat zij bepaalde zaken zichtbaar kunnen maken welke een normale beoefenaar over het hoofd ziet. De instructies van de fabrikanten van de uitrusting kunnen je ook helpen om gevaren en risico’s te herkennen.

Je dient ook rekening te houden met andere mogelijke gevaren, zoals bijvoorbeeld natuurrampen, extreme weersomstandigheden, het acclimatiseren naar hoge hoogte, gevaarlijk wild en de veiligheid van lokaal drinkwater. Als berg-reddingsdiensten nodig zouden zijn, controleer dan of ze beschikbaar zullen zijn. Wees bewust van medische / gezondheidsrisico’s en zorg ervoor dat iedereen de nodige inentingen heeft gehad, voor zover die nodig zijn. Een goede gids moet deze informatie kunnen verstrekken. Jouw reis kan je in een politiek instabiel gebied voeren, waar een burgeroorlog, guerrilla-oorlogvoering, ontvoering voor losgeld of terroristische activiteiten een bedreiging vormen. Websites van bijvoorbeeld Buitenlandse Zaken, Nederlandse Ambassades en Consulaten hebben meestal de meest actuele en betrouwbare informatie. (http://www.nederlandse-ambassade.com)

Wanneer je een activiteit onderneemt, zijn de meest voor de hand liggende risico’s de deelnemers ervan en hun instructeurs. Maar je moet ook denken aan degenen die wachten om deel te nemen, toeschouwers en voorbijgangers, die eventueel letsel zouden kunnen oplopen.

Risico beoordelen

Nadat je de afzonderlijke elementen van de activiteit hebt vastgesteld, moet je elk risico een niveau geven. Bepaal het risiconiveau van hoog naar gemiddeld of laag. Mocht er in het verleden met dergelijke activiteiten al eens iets gebeurd zijn, zoals werkelijke ongelukken of eventuele bijna ongelukken, houdt hier dan ook rekening mee.
Een wijziging van de uitvoeringstechniek, extra uitrusting, of een extra training, is alles wat nodig is om het risiconiveau te verminderen. En hiermee de veiligheid te verbeteren, zonder het element van de uitdaging weg te nemen. Controleer de kleine lettertjes van je verzekeringspolissen (persoonlijk, voertuig- en groepspolis) om er zeker van te zijn dat die ook de risico’s dekt.

Documentatie bijhouden

Houdt diverse lijsten bij wanneer uitrusting en middelen door de groep worden gebruikt. Wat wordt aangeschaft (nieuw of gebruikt), hun gebruiksgeschiedenis, eventuele reparaties of wijzigingen en gebeurtenissen die tijdens je reis plaatsvinden. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld touwen, abseilgordels, karabiner, bergsportartikelen, helmen, etc. Deze lijsten kunnen daarna beschikbaar gesteld worden voor andere personen die de uitrusting in de toekomst willen gebruiken.

Inschattingsprocedure

  • Kijk naar de gevaren.
  • Bepaal wie er letsel op zou kunnen lopen en hoe.
  • Schat de risico’s die voortkomen uit de gevaren en besluit of de bestaande procedures voldoende zijn of dat er meer gedaan moet worden.
  • Leg je bevindingen vast.
  • Raadpleeg je risicobeoordeling tijdens je reis en herzie deze indien nodig.
  • Bekijk jouw beoordeling na je reis en herzie deze indien nodig.

Het plannings- en voorbereidingsproces omvat de volgende 8 delen:

Afsluiter Outdoors