Ver van de bewoonde wereld gestrand? Zo overleef je

In de film is het spannend, maar wie zelf in de reallifewildernis strandt, waant zich in een nachtmerrie. Daar hoef je niet eens de diepste jungle voor op te zoeken. Ook dichtbij kun je in levensgevaarlijke situaties terechtkomen, bijvoorbeeld als je tijdens een wandeling in de Ardennen in slecht weer verdwaalt en vervolgens uitglijdt en valt. Of tijdens de wintersport aan de verkeerde kant van de berg omlaag skiet terwijl het donker wordt.

Basisvaardigheden als een schuilplaats bouwen, vuur maken en weten wat je wel en niet kunt eten en drinken, kunnen soms het verschil betekenen tussen leven en dood.

Volgens John ‘Lofty’ Wiseman, auteur van het SAS Survival Handboek, moet je eerst je omgeving analyseren om te zien of je kunt blijven zitten waar je zit. Is er kans op een lawine? Zijn er roofdieren in de buurt? Kan de tank van het gecrashte vliegtuig ontploffen? “Als het veilig is om op de plek van het ongeluk te blijven, moet je dat altijd doen”, legt Lofty uit in zijn boek. Bij een vliegtuigcrash kun je delen van het wrak gebruiken. Ook valt zo’n object vanuit de lucht het meest op.

Lofty Wiseman is een voormalig Brits SAS (Special Air Service) militair en survival-instructeur, waar hij 26 jaar diende. Hij staat bekend om zijn expertise op het gebied van survival en zijn bijdragen aan trainingen voor speciale eenheden. Lofty Wiseman heeft een aanzienlijke ervaring in het overleven onder extreme omstandigheden en heeft deze kennis gedeeld door middel van zijn boeken en trainingen.

Een van zijn meest bekende werken is het boek “SAS Survival Handbook,” dat voor het eerst werd gepubliceerd in 1986. Het boek bevat uitgebreide informatie over overlevingstechnieken, van het vinden van voedsel en water tot het omgaan met noodsituaties in diverse omgevingen. Het is een veelgebruikte referentie voor mensen die geïnteresseerd zijn in buitensport, avonturiers en zij die hun vaardigheden op het gebied van overleving willen verbeteren.

Lofty Wiseman heeft ook zijn kennis gedeeld door het geven van survival-cursussen en trainingen aan zowel militair personeel als burgers. Zijn bijdragen aan het veld van survival en zijn inzet om essentiële vaardigheden toegankelijk te maken voor een breder publiek hebben van hem een gerespecteerde figuur gemaakt in de wereld van survival en outdoor-activiteiten.

Zelf had ik dit boek in 1989 aangeschaft en ik heb daar voor mezelf veel uit kunnen halen in de jaren die daarop volgde. Ook toen ik mezelf meer met het Survivallen ging bezig houden wat je in het artikel: “Op Survival” kunt lezen.

In de context van survival wordt het acroniem “SURVIVAL” vaak gebruikt als een geheugensteuntje voor belangrijke aspecten van overlevingstechnieken. Hier is een veelvoorkomende interpretatie van het acroniem SURVIVAL:

S: Shelter (Schuilplaats):
Zoek of bouw een schuilplaats om jezelf te beschermen tegen de elementen. Beschutting biedt bescherming tegen weersomstandigheden en kan essentieel zijn voor overleving.

U: Utility (Nuttigheid):
Gebruik de hulpmiddelen en materialen die je hebt om te overleven. Dit kan variëren van het maken van gereedschappen tot het improviseren van voorzieningen met beschikbare middelen.

R: Repairs (Reparaties):
Repareer beschadigde uitrusting en benodigdheden. Het vermogen om basisreparaties uit te voeren, kan cruciaal zijn om je uitrusting functioneel te houden.

V: Vegetation (Vegetatie):
Leer over de lokale flora en fauna. Ken de eetbare planten en vruchten in het gebied en begrijp welke dieren veilig gegeten kunnen worden.

I: Improvise (Improviseren):
Wees creatief en improviseer met de beschikbare middelen. Dit kan variëren van het maken van vuur zonder lucifers tot het bouwen van een tijdelijk kompas.

V: Water:
Zorg voor een betrouwbare bron van drinkwater. Water is van vitaal belang voor overleving, dus leer hoe je het veilig kunt verzamelen, zuiveren en opslaan.

A: Awareness (Bewustzijn):
Wees voortdurend bewust van je omgeving. Let op veranderingen in het weer, zoek naar aanwijzingen voor bewoonde gebieden en houd rekening met mogelijke gevaren.

L: Location (Locatie):
Ken je locatie. Weet waar je bent en hoe je terug kunt keren naar bewoonde gebieden. Gebruik navigatievaardigheden en hulpmiddelen zoals kaarten en kompassen.

Het acroniem SURVIVAL dient als een geheugensteuntje om de belangrijke elementen van survival te onthouden en benadrukt de noodzaak van voorbereiding en vaardigheden om te overleven in verschillende omstandigheden.

Lofty Wiseman werkt veelal volgens het “PLAN” principe, wat vaak gebruikt wordt als een geheugensteuntje voor het plannen en handelen in noodsituaties. Om te bepalen wat je wanneer moet doen, adviseert hij het gebruik van het PLAN principe dan ook bij zijn lessen. “Het is een reeks handelingen die je overal kunt toepassen, in het noordpoolgebied, de woestijn, de jungle en zelfs op zee.” Hier is een veelvoorkomende interpretatie van het acroniem PLAN:

P: Protection (Bescherming):
Zorg eerst voor je eigen veiligheid. Zoek beschutting tegen de elementen en directe gevaren, vermijd gevaarlijke omgevingen en zorg ervoor dat je jezelf fysiek beschermt. De belangrijkste doodsoorzaak in noodsituaties is onderkoeling, maar in de woestijn is blootstelling aan de zon net zo gevaarlijk. Bouw daarom altijd eerst een schuilplaats.

L: Location (Locatie):
Bepaal je locatie nauwkeurig. Als je verdwaald bent, probeer dan herkenningspunten te vinden of gebruik navigatiemiddelen om je positie vast te stellen. Een kaart, kompas of moderne navigatieapparaten kunnen hierbij van pas komen. Je moet zo snel mogelijk noodsignalen sturen, zodat potentiële redders je kunnen vinden.

A: Acquisition of Resources (Verkrijgen van Middelen):
Identificeer en verzamel de essentiële middelen die je nodig hebt om te overleven. Dit omvat het zoeken naar water, voedsel en materialen om vuur te maken. Je kunt drie dagen overleven zonder water en drie weken zonder voedsel. Maar niet meer dan drie uur zonder bescherming tegen extreem slecht weer. Ga dus niet op zoek naar water als je nog geen schuilplaats hebt.

N: Navigation (Navigatie):
Blijven waar je bent mag dan je beste optie zijn, het kan er uiteindelijk op uitdraaien dat er geen hulp komt. Dan moet je de weg naar de bewoonde wereld zelf terug zien te vinden met behulp van navigatievaardigheden. Plan je route om hulp te zoeken of om terug te keren naar de bewoonde wereld. Gebruik je navigatievaardigheden om jezelf in de juiste richting te verplaatsen. Houd rekening met terreinkenmerken en oriënteer jezelf aan de hand van natuurlijke aanwijzingen.

Dit acroniem, PLAN, dient als een handige herinnering voor de stappen die je moet overwegen in een noodsituatie. Het benadrukt het belang van prioriteiten stellen, het bepalen van je locatie, het verkrijgen van essentiële middelen en het veilig navigeren door de omgeving.

Het overleven in een afgelegen gebied, ver van de bewoonde wereld, kan een uitdagende maar haalbare taak zijn als je goed voorbereid bent en weet hoe je met de omgeving om moet gaan. Hier zijn enkele algemene richtlijnen:

1. Behoud Kalmte en Denk Logisch:
Paniek kan leiden tot slechte beslissingen. Blijf rustig, analyseer de situatie en denk logisch na over je volgende stappen.

2. Beoordeel Je Omgeving:
Identificeer potentiële gevaren, bronnen van voedsel, water en materialen voor beschutting. Begrijp de flora en fauna van het gebied om te weten wat eetbaar is en wat niet.

3. Zorg voor Basisbehoeften:
– Water: Zoek naar betrouwbare bronnen van drinkwater. Verzamel regenwater, smelt sneeuw of zuiver water indien mogelijk.
– Voedsel: Leer over eetbare planten, vruchten en de lokale fauna. Vang of vang voedsel op een veilige en duurzame manier.
– Beschutting: Bouw een schuilplaats om je te beschermen tegen weersomstandigheden. Gebruik natuurlijke kenmerken of improviseer met beschikbare materialen.

4. Maak Vuur:
Vuurplekken bieden warmte, licht en de mogelijkheid om voedsel te bereiden. Leer verschillende methoden om vuur te maken, inclusief gebruik van vuurstarter, vuursteen en staal, of een vergrootglas.

5. Navigeer en Bepaal Je Locatie:
Gebruik oriëntatievaardigheden, zoals een kompas of de zon, om je richting te bepalen. Maak indien mogelijk gebruik van kaarten of GPS-apparatuur.

6. Verzorg Medische Noden:
Eerste hulp is cruciaal. Draag een basis EHBO-kit en weet hoe je eenvoudige verwondingen kunt behandelen. Zorg voor hygiëne om infecties te voorkomen.

7. Maak Signaal voor Hulp:
Creëer signalen die zichtbaar zijn vanuit de lucht of op afstand. Gebruik spiegels, vuur, gekleurde kleding of andere opvallende objecten.

8. Behoud Energie en Houd Moed:
Beperk onnodige fysieke inspanningen. Eet kleine, energierijke maaltijden om je energie op peil te houden. Houd een positieve mindset om mentaal sterk te blijven.

9. Wacht op Hulp en Blijf Alert:
Als je eenmaal basisbehoeften hebt veiliggesteld, blijf dan op dezelfde locatie. Reddingswerkers zullen gemakkelijker in staat zijn je te vinden als je niet ronddoolt.

10. Leer van Ervaring:
Neem de tijd om na te denken over de situatie. Wat ging goed, wat kon beter? Deze ervaring kan waardevol zijn voor toekomstige outdooractiviteiten.

Onthoud dat het overleven in het wild sterk afhankelijk is van je voorbereiding, kennis en rustige reacties. Idealiter zou je altijd een basis aan survivalvaardigheden moeten hebben voordat je de wildernis ingaat, en het is altijd aan te raden om anderen te laten weten over je plannen en verwachte terugkomsttijd.